Social media is in opkomst. Er komen steeds meer verschillende vormen van social media en ook steeds meer mensen maken hier gebruik van. Bekende socialmediaplatformen in Nederland zijn bijvoorbeeld Facebook, Twitter en LinkedIn. Social media bieden personen de mogelijkheid zowel privé als zakelijk berichten en/of foto’s te delen met andere personen. In sommige branches moet men extra zorgvuldig zijn met social media. Eén branche die we in deze blog uitlichten is de zorg. In de zorg worden veel vertrouwelijke (persoons)gegevens van kwetsbare personen verwerkt. Als deze (persoons)gegevens openbaar worden, kan dit zwaarwegende gevolgen hebben voor betrokkenen. In deze blog zal toegelicht worden hoe het gebruik van social media in de zorg zich verhoudt tot de AVG en wat de risico’s zijn.
AVG
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en Uitvoeringswet AVG (UAVG) regelen op welke wijze omgegaan moet worden met persoonsgegevens. Iedere zorginstelling krijgt te maken met het verwerken van persoonsgegevens en de AVG. Door zorginstellingen worden niet alleen ‘gewone’ persoonsgegevens verwerkt, zoals naam, adres, woonplaats, geslacht, telefoonnummer en e-mailadres. Zorginstellingen verwerken ook gezondheidsgegevens. Gezondheidsgegevens zijn bijzondere persoonsgegevens in de zin van de AVG.
De hoofdregel is dat het verboden is om bijzondere persoonsgegevens te verwerken. Er bestaan uitzonderingen op dit verwerkingsverbod, bijvoorbeeld omdat de verwerking noodzakelijk is voor het verstrekken van gezondheidszorg. Zorginstellingen bieden gezondheidszorg aan, waardoor zij een wettelijke verwerkingsgrondslag hebben om gezondheidsgegevens te verwerken van patiënten. Als gezondheidsgegevens verwerkt worden zonder dat dit noodzakelijk is voor het verstrekken van gezondheidszorg en er zijn ook geen andere wettelijke verwerkingsgrondslagen aanwezig (zoals toestemming van de betrokkene), dan is deze verwerking onrechtmatig.
Is het plaatsen van (gezondheids)gegevens van cliënten op social media een verwerking in de zin van de AVG? Zo ja, is deze verwerking onrechtmatig?
Social media en ‘verwerking’
De AVG en UAVG zijn niet van toepassing op verwerkingen in het kader van zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteiten. Er is sprake van zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteiten wanneer persoonsgegevens alleen voor privédoelen gebruikt worden en dit gebruik niet samenhangt met zakelijke activiteiten. In onze recente bloghebben wij al aangegeven dat he begrip ‘zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteiten’ strikt moet worden uitgelegd. Wanneer een persoon werkzaam bij een zorginstelling een patiënt toevoegt als ‘vriend’ of ‘connectie’ op zijn privé social media en vervolgens persoonsgegevens vrijgeeft, kan mogelijk gesproken worden van een verwerking in de zin van de AVG. Op het eerste gezicht lijkt het misschien dat het alleen gaat om privédoelen, nu het gaat om het privé socialmediagebruik van de hulpverlener. Wij zijn echter van mening dat voornoemde wel degelijk samenhangt met zakelijke activiteiten als de patiënt/cliënt ook in de werksfeer geholpen wordt door de hulpverlener. De lijn tussen zakelijk en privé is vrijwel niet-bestaand in deze situatie.
Geen wettelijke verwerkingsgrondslag
Met uitzondering van de situatie dat de patiënt toestemming geeft op een manier die zal standhouden op grond van de AVG, zal waarschijnlijk verder geen wettelijke verwerkingsgrondslag bestaan voor hulpverleners om te communiceren en (persoons)gegevens te delen via social media. Er zal mogelijk zelfs sprake zijn van een datalek. De hulpverlener zou hierdoor onder meer in strijd handelen met de AVG en riskeert hiermee een boete. Ook handelt de hulpverlener is strijd met het beroepsgeheim wat andere nadelige gevolgen met zich meebrengt.
Zorginstellingen moeten er dus voor zorgen dat hulpverleners zorgvuldig en rechtmatig omgaan met (gezondheids)gegevens van patiënten!
Tot slot
In een volgende blog gaan wij in op verschillende beroepscodes, gedragsregels en handreikingen en hoe deze documenten zich verhouden tot socialmediagebruik in de zorg.
Heeft u vragen over specifieke privacy- en/of AVG-gerelateerde problemen in de zorg, zoals het gebruik van social media en het beroepsgeheim? Neem dan contact op met onze sectie privacyrecht via het e-mailadres privacyrecht@vangelderadvocaten.nl of telefonisch via 088- 88 40 840. Wij helpen u graag verder.
