Na de persconferentie van dinsdag 2 november jl., lijkt de QR-code op de werkvloer geen taboe meer te zijn. In Italië is de coronapas op de werkvloer al verplicht. Werknemers die geen coronapas hebben, worden dan als ongeoorloofd afwezig terug naar huis gestuurd. Hoe zit dat arbeidsrechtelijk?
Recht op privacy vs. creëren veilige werkomgeving
Werknemers hebben in beginsel recht op privacy en eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Over het algemeen geldt daarom dat een werkgever niet naar privacygevoelige informatie (zoals de vaccinatiestatus) van werknemers mag vragen, mede vanwege de gezagsverhouding en afhankelijkheid die geldt op de werkvloer.
Daar staat tegenover dat een werkgever zorg moet dragen voor een veilige werkplek voor werknemers. Bij nalatigheid is de werkgever zelfs verplicht de aantoonbare schade te vergoeden. Hou verhoudt het vragen naar de QR-code (in het kader van de veiligheid op de werkvloer) zich tot het recht op privacy van de werknemer? Ter voorkoming van de verspreiding van besmettelijke ziekten en omwille van de volksgezondheid mag inbreuk worden gemaakt op fundamentele rechten. Door de overheid is aangekondigd dat hiervoor de wet aangepast dient te worden, maar al snel kwamen er geluiden dat dit niet nodig lijkt te zijn.
Belangenafweging
De Hoge Raad heeft zich in 2007 en 2015 uitgesproken over het belang van de werkgever om bepaalde tests te vragen van werknemers. Uit deze uitspraken is duidelijk geworden dat er een belangenafweging plaatsvindt, waarbij rekening wordt gehouden met de volgende voorwaarden:
- Noodzakelijkheid (bereikt het vragen naar de QR-code een veilige werkomgeving?)
- Proportionaliteit (is het vragen naar de QR-code in verhouding tot de inbreuk op de privacy?)
- Subsidiariteit (is er een minder vergaande mogelijkheid om een veilige werkomgeving te bereiken?)
De afdeling Arbeidsrecht van de Universiteit Leiden heeft in Trouw geconcludeerd dat zij in lijn met deze uitspraken verwacht dat de eis van een werkgever om een vaccinatiebewijs dan wel negatieve test te tonen in werksituaties waarin de kans op het overdragen van corona reëel is, juridisch is toegestaan.
Tegenstellingen en juridische geschillen liggen op de loer
Volgens demissionair minister De Jonge mag het wel of niet kunnen tonen van een geldige QR-code niet leiden tot rechtspositionele gevolgen, maar dit lijkt in de praktijk niet haalbaar. Wat gaat een werkgever immers doen wanneer iemand geen ‘groen vinkje’ kan tonen? Een geschil over arbeidsongeschiktheid en loondoorbetaling lijkt dan toch echt op te doemen. Het zal uiteindelijk de rechter zijn die in een eventuele procedure uitsluitsel moet geven of de maatregel in verhouding staat tot het te dienen doel.
Uit een rondgang van BNR langs diverse brancheverenigingen blijkt dat veel werkgevers eigenlijk helemaal niet zitten te wachten op een mogelijkheid om QR-codes van werknemers te scannen. Het laatste woord is hierover dus nog niet gezegd!
Tot slot
Hebt u na het lezen van deze blog nog vragen over corona op de werkvloer? Of wilt u sparren met onze advocaten over een specifieke kwestie? Neem contact op met onze sectie Arbeidsrecht via het e-mailadres arbeidsrecht@vangelderadvocaten.nl of telefonisch via 088-8840840. We helpen u graag verder!
